टोकियो – टोयोटा मोटर कर्पोरेशन र मित्सुबिशी हेभी इन्डस्ट्रीज लिमिटेडले आफ्ना कर्मचारीहरूलाई चिनियाँ स्टार्टअप DeepSeek द्वारा विकसित जेनेरेटिभ एआई मोडेल प्रयोग गर्न रोक लगाएका छन् । कम्पनीका अधिकारीहरूका अनुसार, जापानी व्यवसायहरूमा डेटा सुरक्षासम्बन्धी बढ्दो चासोका कारण यस्तो निर्णय गरिएको हो ।
DeepSeek को पछिल्लो संस्करण यो वर्ष जनवरीमा सार्वजनिक गरिएको थियो, जसले विश्वभर ध्यान खिचेको छ । कम्पनीले यसलाई अमेरिकी टेक कम्पनी OpenAI को ChatGPT सरह सक्षम रहेको दाबी गरेको छ, भने यसको विकास लागत तुलनात्मक रूपमा कम रहेको बताइएको छ ।
तर जापान र अन्य मुलुकमा यस एआई च्याटबट प्रयोगमा कडाइ गरिँदैछ । जापानी सरकारले पनि यसको प्रयोगप्रति सतर्कता अपनाउन आग्रह गरेको छ, किनभने यसले संकलन गर्ने डेटा-व्यक्तिगत विवरणसहित चीनमा रहेका सर्भरहरूमा भण्डारण गरिन्छ, जसलाई चिनियाँ कानुनअनुसार नियमन गरिन्छ ।
टोयोटा, जो उत्पादनको हिसाबले विश्वकै ठूलो अटो निर्माता हो, आफ्नो संस्थाभित्र DeepSeek प्रयोग गर्न निषेध गर्छ । कम्पनीका एक अधिकारीका अनुसार, ‘सूचना सुरक्षाको दृष्टिकोणबाट हामीलाई चासो छ ।’ त्यसैगरी प्रमुख जापानी रक्षा कम्पनी मित्सुबिशी हेभीले पनि कर्मचारीहरूलाई कार्य प्रयोजनका लागि DeepSeek प्रयोग गर्न अनुमति दिएको छैन ।
जापानी दूरसञ्चार कम्पनी सफ्टबैंक कर्पोरेशनले आफ्ना कार्यालयभित्र DeepSeek को पहुँच प्रतिबन्धित गरेको छ । कर्मचारीहरूलाई व्यावसायिक उपकरणहरूमा उक्त एआई च्याटबट डाउनलोड वा प्रयोग गर्न पूर्ण रूपमा रोक लगाइएको छ ।
एक प्रमुख सामग्री उत्पादक कम्पनीका अधिकारीले DeepSeek को प्रयोग रोक्नुको कारण उच्च जोखिम भएको बताए । अर्का एक आवास निर्माण कम्पनीका अधिकारीले भने, ‘डेटा चुहावट र एआई प्रशिक्षणको लागि प्रयोग हुने सम्भावनालाई ध्यानमा राख्दै निर्णय गरियो ।’
धेरै जापानी कम्पनीहरूले अमेरिकी कम्पनीहरूद्वारा विकास गरिएका विशिष्ट एआई सेवाहरू मात्र प्रयोग गर्न अनुमति दिएका छन् । यसैबीच, चिनियाँ सरकारले DeepSeek माथि लगाइएका प्रतिबन्धहरूको आलोचना गरेको छ । चिनियाँ विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता गुओ जियाकुनले गत हप्ता एक पत्रकार सम्मेलनमा भने, ‘चिनियाँ सरकार डेटा गोपनीयता र सुरक्षालाई अत्यन्त महत्त्व दिन्छ र कानुनअनुसार यसको रक्षा गर्छ । हामीले कहिल्यै कुनै कम्पनी वा व्यक्तिलाई अवैध रूपमा डेटा सङ्कलन वा भण्डारण गर्न भनेका छैनौँ, न त भविष्यमा भन्नेछौँ ।’
उनले राष्ट्रिय सुरक्षाको नाममा व्यापार र प्रविधि मुद्दालाई राजनीतिकरण गर्न नहुने बताउँदै थपे, ‘हामी चिनियाँ कम्पनीहरूको वैधानिक अधिकार र हितहरूको रक्षा गर्न दृढ छौँ ।’
