टाेकियाे – एलन मस्कले OpenAI सँगको प्रतिस्पर्धालाई नयाँ मोडमा पुर्याउँदै Chat GPT का निर्माण तथा सञ्चालन गर्ने गैर-नाफामुलक संस्थामा $९७.४ बिलियनको एक अभूतपूर्व बोली लगाएका छन् । यस कदमले मस्क र OpenAI का CEO साम अल्टम्यान बीचको पुरानो र जटिल विवादलाई पुनः सतहमा ल्याएकाे छ । अल्टम्यानले मस्कको प्रस्तावलाई व्यंग्यात्मक रूपमा अस्वीकार गर्दै X (पूर्व Twitter) मा लेखे, ‘मैले मस्कको प्लेटफर्मलाई $९.७४ बिलियनमा किन्ने प्रस्ताव गरेको छु।’
यो विवाद OpenAI को गैर-नाफामुलक संस्थाबाट नाफामुलक संस्थामा रुपान्तरण गर्ने विवादास्पद निर्णयसँग जोडिएको छ । जसको मस्कले कानूनी चुनौती दिएका छन् । उनका अनुसार यस परिवर्तनले संस्थाको AI सुरक्षा र मानवताको फाइदाका लागि काम गर्ने मूल उद्देश्य को विपरित छ ।
मस्कले २०१५ मा साम अल्टम्यानसँग मिलेर OpenAI काे स्थापना गरेका थिए । जसको उद्देश्य मानवताको फाइदाका लागि Open Source AI अनुसन्धानमा केन्द्रित रहनु थियो । तर जब OpenAI जनरेटिव AI क्षेत्रमा प्रमुख शक्ति बन्यो मस्क त्यहाँबाट अलग भए । त्यसपछि उनले आफ्नै AI कम्पनी xAI स्थापना गरे जसकाे हाल $४० बिलियनको मूल्यांकन र $ ६ बिलियनको लगानी सुरक्षित छ । मस्कको OpenAI काे स्वामित्व लिने प्रयास त्यतिबेला आएको हो जब कम्पनी नयाँ लगानीको खोजीमा छ । रिपोर्टहरूका अनुसार, SoftBank OpenAI मा $ ३०० बिलियनको मूल्यांकनमा प्रमुख भूमिका खेल्नका लागि वार्ता गरिरहेको छ ।
मस्कको कानूनी संघर्ष OpenAI को संरचनामा भएको यो परिवर्तनको विरुद्ध छ । उनका अनुसार संस्थाका प्रमुख नेतृत्व विशेष गरी अल्टम्यानले संस्थाको मूल उद्देश्यलाई त्याग्दै व्यावसायिकतामा प्राथमिकता दिएका छन् । मस्कको मुद्दाले OpenAI को नाफामुलक संरचनामा रूपान्तरणलाई रोक्नका लागि अदालतमा चुनौती दिएको छ । मस्कको प्रस्तावलाई समर्थन गर्ने कन्सोर्टियममा प्रमुख वित्तीय संस्थाहरू जस्तै बारोन क्यापिटल ग्रुप र इम्यानुएल क्यापिटल समावेश छन् ।
विश्लेषकहरूको अनुसार OpenAI को बोर्डले मस्कको प्रस्तावलाई अस्वीकार गर्दा संस्थाको दीर्घकालीन हितलाई ध्यानमा राखेर निर्णय गर्नुपर्नेछ । विशेष गरी यसको विशाल मूल्यांकन र कानूनी जटिलताहरूलाई समेट्दै मस्कको वित्तीय क्षमता यथार्थमा सीमित हुन सक्छ विशेष गरी $ ४४ बिलियनको X (पूर्व Twitter) अधिग्रहण पछि। त्यसैले यस प्रकारको विशाल रकमको बोलीका लागि पूँजी जुटाउन चुनौतीपूर्ण हुन सक्छ ।
यसै बीच OpenAI को हाल मूल्यांकन $१५७ बिलियन छ । आफ्नो आगामी विस्तारका लागि नयाँ लगानीकर्तासँग वार्ता गरिरहेको छ । मस्कको बोलीले यस फंडिङ प्रयासमा अवरोध ल्याउन सक्छ । जसले कम्पनीलाई भविष्यका सम्भावित लगानीकर्तासँग असहज स्थिति सिर्जना गर्न सक्छ ।
यो किन महत्त्वपूर्ण छ?
कानूनी विशेषज्ञ र उद्योग विश्लेषकहरूले मस्कको बोलीलाई OpenAI को भविष्यका लागि एउटा महत्वपूर्ण मोडको रूपमा हेरिरहेका छन् । येल ल विश्वविद्यालयका कर्पोरेट गभर्नन्स प्रोफेसर जोनाथन मेसीले भनेका छन् कि OpenAI को बोर्ड अहिले एक कठिन निर्णयको स्थितिमा छ । यदि बोर्डले उच्च प्रस्तावलाई अस्वीकार गर्दै अर्को फंडिङ रणनीतिमा जान्छ भने यसले संस्थाको मूल उद्देश्य र दीर्घकालीन हितको पक्षमा छ कि छैन भन्ने प्रश्न उठ्न सक्छ ।
यसैगरी मस्कको आलोचना OpenAI र माइक्रोसफ्ट बीचको साझेदारीसँग पनि महत्त्वपूर्ण छ । माइक्रोसफ्ट जसले OpenAI मा महत्वपूर्ण लगानी गरेको छ । अब OpenAI को भविष्यको रणनीतिमा प्रमुख भूमिका खेल्न सक्छ ।
यदि मस्कको योजना सफल भयो भने उनी OpenAI लाई फेरि एक खुला स्रोत र सुरक्षा-केंद्रित मोडेलमा फर्काउन सक्छन्, जसले उनलाई AI को विकासलाई पारदर्शी र नैतिक बनाउने उद्देश्यमा मद्दत पुर्याउनेछ । तर यदि OpenAI प्रतिरोध गर्छ भने यसले दीर्घकालीन कानूनी संघर्ष र वित्तीय अस्थिरताको सामना गर्नुपर्नेछ जसले यसको द्रुत विस्तारलाई प्रभावित पार्न सक्छ । मस्कको OpenAI मा पुनः नियन्त्रणको प्रयासले कम्पनीको रणनीतिक दृष्टिकोण र भविष्यकाे व्यवसायिक योजनाहरूमा गहिरो प्रभाव पार्न सक्छ। एजेन्सीकाे सहयाे ***
